Le craoj en romûnc (especâ par ela trad. espainhola)

N'una nuet afoscada, cêu l'esguard perdut,
oijava e oijava libres d'arts ancestrals, un ensom d'uns,
en formant un grant congerie, e repassava,
elas letras adormentat.
Quand sien musar-lo s'escultó un colp, sonó lene, refinat,
á l'altre cot de l'uço, á l'ault dele limnar.
"Será un caminant -me díj- qui fina d'arribar,
tansól aqués e ja nu plus."


Hae!, cum remembro esquélh pruinat e fred decemne
nela cêmína câr resplendent fudre fava ombras fantasmals.
Musava l'alba tenu, cum qui musa nef en nadal,
doncas ols libres pas me faron sonhar, cêu esquelha qu'ols ánjes
veirán, Alienor l'apelharán,
Alienor, acu degun t'apelhará.


Câr vagëjar d'ols ruis e ciruleis draps
m'esclambiva, me terrava e m'ateresçieva,
atál era ela dulta c'avieva que par calmar-me
entoné:
"Há d'eser un caminant, aturat nel mien limnar,
un mesto caminant aturat nel mien portal.
tansól aqués e ja nu plus.


Par ixir de dubies m'avalenté e atal li parlé:
"Seor -díj-, uo seora, parci!, maes á l'eser adormentat,
ols vostres colps nu esculté
atán lene fo l'úngat colp al mien portal; que dubité
atal aprí tot l'ample portal;
plecaron tenebras, tenebras e ren plus.


En l'escureça esguardé, á un cot, á un'altre,
á degun trové, e atal sonhé espertat,
sonhs que degun sonhás mai;
ela nuet avieva surt, vidua e morta, una nuet muda,
nela qual, tansól s'escultó le mot Alienor qu'eu moflé...
le nom delhe, le nom Alienor que l'eco me retornó.
Tansól aqués e ja nu plus.


Al veir l'infinit vuôc, doné mueia volta e á la miena cambra torné,
quand m'avieva sedut,
novament un colp ensom sentí plus brut.
"Adés qualque colpeja á ela miena fenestra,
un colp sec nela relia de forja,
m'erceré par veir qui est, qual será aquest sagrat,
voldré que'l mien cor ge calme, atal ol esguardaré,
est le vent, e ja nu plus!.


Tot secut, al girar ela falheba e aprir, passó priat
en mostrant le sui nerge penulhage un aultanér craoj,
eli per sé senlhér en volant semblava d'ols jorns d'avantánh.
Et en volitant, sien degun reguard, sien aturar se
fo á posar se á l'ensom dele limnar,
á un palent bust de Palas c'orna'l mien portal
Fo, ge posó..., e ja nu plus.


Aquest nerge e brosne auce, tangieu côl sui grieve áer,
cêu sonridant extranheç le mien paupre e flébil ánim.
Siets craoj empenajat -li díj- maes nu t'empecâ eser ardit,
craoj dele desterrament dáls rivas plutónicas, velh craoj espectral.
Dí á eu le tui fosc nom, cum t'apelhan nel tui infern fantasmal?
Le craoj respus: "mai plus".


M'envaresçe suparmanér c'un auce atán fedorenta
aia una uoç laida et esmarxenta
m'apelhó le mien sén veir l'auce prolacionar sien afánh,
convendréts que nu tojorn s'há le previlej de veir posat
atal auce nel vostre portal.
Né vestigle né degun auce nel bust dele limnar
que s'apelhara "mai plus".


Empré esquélh craoj que sojornava hi posat cêu l'esguard quet
nu va pas aprir plus le bec par dir una paraulha desequant.
Nu volitó pas, nu glosó pas berva deguna, le craoj sús le bust,
aturat, tácit, intrigat...
quand finidament me díj: "Altres volaron d'ols miens velhs amics,
á l'equant qu'elas mienas ansiatats, prel matín eli volará".
Le craoj respus essora: "Mai plus".


Aquesta resposta atán concissa canmió ela miena ánima,
"Aquest auce -me díj- est clar que respon esquelh c'há podut escultar
dáls paraulhas amargossas de qualque curtój malestrugat,
que al cader al forat laiscó ols rims en tres frasis de curt refránh:
"mai, plus, mai plus, mai plus".


Cêu tant ardiment, cêu tanta simpleça ixíva'l mien sonrís,
aferré una fonja cadiar, me planté á faç de l'auce nel portal e me sedí (á musar);
após, acomodat nel velhut, li esguardé de sús á jús doncas m'afanhé
en descobrir que movieva á l'auce espectral par nu laiscar de cridar:
"Mai plus".


Tot aquest, penssé acu sedut sien dir degun mot á l'auce,
c'adés me reptava, que fa migér ela miena ánima aburava côl sui esguardar;
tot aquest pensava e mult plus en premint un gros coxin de ruja tissa
plus rof aol lumen d'un lustre que nu aturava d'aluminar.
Aferrat á esquélh coxin qu'elhe aplacieva de folsar, e al crosçitar le craoj me remembrava que nu folsará pas mai plus!.


Depus l'áer devenieu onust, plumbós, cum sé aburassen brancas d'encéns
afagadas per serafíns de dolç volar e lene cântar.
"Miseriós! -cridé- le tui Dei manda aquests ánjes ença tú côl nepent c'á Alienor te fairá oblidar!!
Abeue, abeue'l nepent e á elhe, la miena Alienor podrás oblidar!.
Dijieu le craoj: "Mai plus".


"Profet! -cridé- auce fasquiós, profet siets, diabol alat!
De qui est arribat?, dele Temptador? uo pudet d'una tempésta imbiat,
t'arronjó côl tui nerge penulhage á aquesta terra,
á aquest ermor parage, á aquesta cambra espectral?
Eu craoj t'adjuro, heo ansiositat, vuel saper, contesta ja!,
hu á Judea podré trovar un bálssam?, n'hu ol puot trovar?
Dijieu le craoj: "Mai plus".


"Profet! -cridé- auce fasquiós, profet siets, diabol alat!
prel nostre Dei d'ols cels, prel sui Realme secular,
dí-li á aquest desprunat, sé nel Paradís celestrial,
á la miena cara, adés entr'ánjes amesnada,
á Alienor podré un jorn abraçar?".
E le craoj respús: "Mai, plus".


"Nerge diabol, enmode'l tui bec!, nu parles plus!
qu'ols fulmens t'aburen e te fen volar fastelas flamas infernals!
nu vuel pas né un menuç dele tui penulhage
en remembrament dele tui ultrage!!,

á l'ensom dele mien limnar, ixe dál miena estança, erce'l vol de Palas Minerva
tolhe'l bec dele mien pet et ela tue umbra dele portal!"
E me dijieu le craoj: "Mai plus".


E le maledit craoj hi seqüe aturat al mien cot, n'esguardant-me,
nel bust de Palas Minerva le craoj est hi posat.
E ols suis aiges escurs son d'un demoin de nerge argent,
un demoin fament, somnolent...,
ela qual umbra le lustre á l'astrac reflecte fantasmal;
et ela miena ánima, de quexossa ombra c'alí flota espectral,
nu s'ercerá pas... mai plus!!

Le Craoj, basat nel poem homónim d'Edgar Allan Poe.